W dniach 16-17 listopada w Muzeum Śląskim w Katowicach odbyła się Międzynarodowa Konferencja Naukowa pn. Dziedzictwo przemysłowe w sercu Zielonej Europy. Organizatorami byli: Narodowy Instytut Dziedzictwa w Polsce, Polski Komitet TICCIH, Fundacja Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska. W wydarzeniu wzięło udział 130 uczestników, w tym badacze, naukowcy, pracownicy urzędów ochrony zabytków oraz administracja związana z ochroną zabytków.
Na podstawie wyników badań, wymiany poglądów i dyskusji uczestnicy Konferencji z ośmiu krajów dokonali ustaleń, których zastosowanie i wdrożenie pozytywnie wpłynie na zachowanie dziedzictwa przemysłowego, a także przyczyni się do ochrony środowiska poprzez redukcję emisji CO2 do atmosfery.
Patronat honorowy nad konferencją objęli:
- Sekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Generalny Konserwator Zabytków
dr Jarosław Sellin - Marszałek Województwa Śląskiego
Jakub Chełstowski - Prezydent Miasta Katowice
Marcin Krupa - Polski Komitet Ds. UNESCO
W konferencji udział wzięli m.in:
- Miles Oglethorpe (TICCIH),
- Massimo Priete (Europa Nostra),
- Katarzyna Zalasińska (NID),
- Piotr Gerber (TICCIH),
- Bartosz Walczak (TICCIH),
- Hildebrand de Boer (TICCIH),
- Jaap Nieweg (FEDEC RAIL),
- Tiddo Bresters (FIA),
- Robert Hirsch (ICOMOS),
- Jerzy Jasieńko (PWr).
Rekomendacje z Konferencji „Dziedzictwo przemysłowe w sercu zielonej Europy”
Zważywszy, że dziedzictwo przemysłowe jest częścią wspólnej tożsamości Europy oraz jej mieszkańców i społeczności w wielu regionach. Jest świadectwem dynamicznego rozwoju wszystkich krajów europejskich.
Podjęto następujące ustalenia:
- Zachowanie dziedzictwa przemysłowego poprzez jego adaptację i ponowne wykorzystanie jest przyjazne dla środowiska, pozwala zaoszczędzić ogromne ilości energii zawartej już w historycznych budynkach i konstrukcjach. Zachowanie i ponowne użytkowanie dziedzictwa przemysłowego generuje znacznie mniej CO2 niż w przypadku rozbiórki i budowy nowych podobnych obiektów.
- Paliwa kopalne należy traktować jako zasadniczy składnik dziedzictwa przemysłowego, mający znaczenie dla historii Europy, napędzający jej rozwój od rewolucji przemysłowej.
- Duże znaczenie zabytków przemysłowych dla historii Europy i świata podkreśla szereg wpisów na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
- Kluczową rolę w dążeniu do zachowania przemysłowego dziedzictwa odgrywa polityka informacyjna prowadzona przez niezależne media.
Dodatkową uwagę poświęcono zagadnieniu zapewnienia ruchomym zabytkom techniki możliwości działania. Z uwagi na ich pochodzenie z odległej epoki techniki opartej o nieodnawialne źródła energii wydaje się konieczne, na obecnym etapie wiedzy, zachowanie działających rafinerii, kopalni węgla kamiennego do celów demonstracyjnych.
Biorąc pod uwagę znaczenie węgla w historii Polski oraz fakt, że nadal działa kilka kopalń produkujących odpowiedni węgiel, warto rozważyć nominację kopalni w Polsce na kopalnię zabytkową, której konkretnym celem jest zabezpieczenie dostaw węgla w przyszłości dla europejskiego dziedzictwa w „ruchu”.
Fot. NID / Jan Nowak